Na Jevrejskom groblju na Gardošu u Zemunu nalazi se zaboravljena masovna grobnica u kojoj počivanju posmrtni ostaci 6.500 Srba, mahom civila sa Kozare, ubijenih ili umrlih u nacističkom logoru Staro sajmište, pišu beogradske Večernje novosti.
Pored grobnice nalazi se bijeli spomenik, koji je davnih dana podigao SUBNOR i na kojem piše samo “Žrtvama fašističkog terora 1941-1945”.
Nigdje nema table da je pored masovna grobnica, da su u pitanju srpski civili, da ih je bilo 6.500 i da su stradali u monstruoznom logoru na Starom sajmištu, navodi list.
Predsjednik Jevrejske opštine Zemun Nenad Fogel rekao je da se na Jevrejskom groblju nalaze tri masovne grobnice, od kojih je najveća ova sa ostacima Srba ubijenih ili umrlih na Sajmištu.
– Druge dvije, manje, jesu muslimanska i masovna grobnica utopljenika. Pretpostavlja se da su u muslimanskoj ostaci mobilisanih pripadnika Handžar divizije, koji su umirali na putu za Istočni front, dok su utopljenici vjerovatno žrtve Novosadske racije, u kojoj su Mađari 1942. godine ubijene civile bacali u Dunav – naveo je Fogel.
Istoričar Milan Koljanin navodi da je u Staro sajmište od maja, a naročito tokom ljeta 1942. godine dovedeno više hiljada zatočenika, prvo iz okupirane Srbije, a zatim iz ustaške Nezavisne Države Hrvatske.
– Naročitio veliki priliv nastao je poslije njemačko-hrvatske vojne operacije na Kozari, u ljeto 1942. godine, kada je ubijeno i internirano više desetina hiljada partizana i srpskih stanovnika sa ovog područja, uglavnom u Jasenovac i Staru Gradišku. Više hiljada muškaraca upućeno je u logor na Sajmištu, radi slanja u njemačke koncentracione i radne logore – naveo je Koljanin.
On je rekao da su na Sajmištu vladali glad, bolesti i tortura, a pomor je eskalirao u avgustu, kada je prosječno umiralo po 76 ljudi dnevno, dok je samo 22. avgusta umrlo 340 ljudi.
Prema Koljaninovim rečima, leševe su zaprežnim kolima noću odvozili i sahranjivali u početku u masovne grobnice na pravoslavnom i katoličkom groblju, ali je brzo nestalo mjesta, pa se prešlo na jevrejsko.
Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača, formirala je, odmah po oslobođenju, Anketnu komisiju za ispitivanje zločina u logoru na Sajmištu, koja je na Jevrejskom groblju pronašla 6.500 žrtava.
Tada je, kako navodi list, na ovu masovnu grobnicu Srba u samom srcu Srbije, pao zaborav.
Nacistički logor Staro sajmište nosio je naziv Judenlager “Semlin” do 1942. godine, do kada su u njemu zatočeni Jevreji – žene, djeca i starci, ubijeni u dušegupkama.
Logor zatim dobija naziv Prihvatni logor Zemun, a prema Koljaninu, tu je internirano 31.972 zatočenika, od kojih je u logoru, ili neposredno po odvođenju, život izgubilo 10.636 ljudi.
Od ljeta 1943. godine u njega su dovođeni i zatočenici iz ostatka okupirane Jugoslavije, iz Grčke i Albanije.
(Blic)
