Da li je bio gol ili nije? Pitanje koje se najčešće moglo čuti poslije 158. “vječitog derbija” u kome je Partizan poveo, a Zvezda izjednačila na način koji će se dugo prepričavati – moglo je lako da ima odgovor da su ispunjeni neki preduslovi.
Kada je Boaći poslao loptu ka mreži “crno-bijelih”, a Vladimir Stojković je “izvadio” iz gola prije nego što je ona pala na zemlju, sudija Danilo Grujić je sa pomoćnikom donio odluku da je u pitanju pogodak. “Crno-bijeli” su se, logično, bunili, a “crveno-bijeli”, još logičinije, slavili.
Ali, da li je moralo da dođe do toliko polemike, do toga da Stojković izjavi kako će se odreći pasoša Srbije, a da cijela država dan kasnije priča “Ma, jeste gol!” i “Ono je krađa!”?
Nije.
Postoje tri načina koja su mogla da riješe ovu situaciju, odnosno da spriječe da se ona pretvori u produbljivanje ovodašnjih podjela na crno i crveno-bijele.
Rješenje 1: VAR
Jedna od njih je VAR tehnologija. Zapravo, VAR i nije tehnologija, to je skraćenica od “Video-asistent sudija”. U pitanju je, istina, ne samo jedan arbitar, već više njih, koji u posebnoj prostoriji na stadionu prate ono što TV kamere snimaju, pa u spornim situacijama reaguju javljajući glavnom sudiji da li mu je nešto promaklo, ili je nešto pogriješio.
Foto: YURI KOCHETKOV/EPA
Za uvođenje VAR-a u srpski fudbal potrebno je da struktura ovdašnjih stadiona bude takva da može da bude omogućen nesmetani rad video-sudija, ali je potrebna i pokrivenost terena odgovarajućim brojem kamera koje bi mogle da “odgovore izazovu” prema FIFA pravilima. A FIFA pravila nalažu da se mogu pregledati snimci samo u četiri situacije (i, logično, da postoje dovoljno kvalitetni snimci) – 1) da li je postignuti gol regularan (u smislu da li mu je prethodio ofsajd ili faul), 2) da li je trebalo dosuditi penal, 3) da li je direktno pokazani crveni karton opravdan (drugi faulovi i druge situacije sa kartonima, uključujući i drugi žuti, nisu pod jurisdikcijom video-sudija) i 4) utvrđivanje da li je pogrešnom akteru pokazana javna opomena.
Nema mnogo liga na planeti koje su spremne da koriste VAR kao što je to bio slučaj na Svjetskom prvenstvu i u Ligi šampiona. Prošle sezone su to imali na utakmicama italijanske Serije A, njemačke Bundeslige i američkog MLS-a, a premijerligaški klubovi su odbili da se to uvede u ovoj sezoni engleskog fudbala, pa će se tamo malo sačekati s tim – kao proba su odabrani FA i Liga kup. Što se Španaca tiče, oni su VAR tehnologiju prihvatili od ove, sezone 2018/2019 u prvenstvenim mečevima La Lige.
Rješenje 2: Gol-tehnologija
Daleko jednostavnija za korišćenje, gol-tehnologija (GLT) ima više mogućnosti da pomogne akterima fudbala. Jedna od njih sastoji se od lopti koje imaju magnet u sebi, senzora koji su postavljeni u okvir gola i uređaja na kojima se oglašava da li je postignut pogodak ili ne. Ti uređaji mogu biti u vidu posebnog sata na ruci glavnog arbitra, ili malog semafora kod delegata/četvrtog sudije. Druga mogućnost je “Oko sokolovo”. Ona je sve rasprostranjenija, a sastoji se od šest kamera izuzetnih kvaliteta, koji snimaju zbivanja oko gol-crte, pa svaki prelazak lopte preko linije “javljaju” bilo na sudijin specijalni sajt, ili pošalju zvučni signal u njegove slušalice.
Upotreba obje gol-tehnologije je krajnje prosta – čim lopta cijelim svojim prečnikom pređe gol-liniju, senzori to “očitaju”, bilo preko magneta i senzora, bilo preko kamera, i jave da je postignut pogodak. Takva tehnologija bi riješila sve dileme nastale u 72. minutu “vječitog derbija”.
Foto: Tanjug/AP
Gol-tehnologiju koriste Premijer liga, Bundesliga, Serija A i španska Primera. U septembru ove godine, FIFA je na svom zvaničnom sajtu objavila da postoji 167 stadiona na svetu koji imaju instaliranu opremu za GLT. Od njih, 166 koristi sistem “Oko sokolovo”, a jedan GolKontrol, što je takođe licencirani proizvod koji je FIFA odobrila. Cijena namještanja jednog sistema “Oko sokolovo” je oko 279.000 evra, koliko je u Engleskoj plaćeno tokom 2013. i 2014. za uvođenje na svaki od tadašnjih premijerligaških stadiona.
Rješenje 3: Više kamera na stadionu
“Zašto Arena prenosi derbi samo sa dvije kamere? Sramota!” bio je jedan od brojnih komentara onih nezadovoljnih povodom sporne situacije koja je i obilježila 158. “vječiti derbi”. Nije baš da su bile dvije kamere, ali – nije ih bilo dovoljno za momenat koji se dogodio. Da li bi prenos bio bolji na RTS-u ili nekoj trećoj TV stanici? O tome može da se diskutuje, ali ono što je svakako sigurno to je da se na ovom derbiju desilo tačno ono – što postavljene kamere nisu mogle da prikažu na idealan način, koji bi otklonio sve dileme.
Foto: A. Dimitrijević/RAS Srbija
Podsjetimo, golman Partizana Vladimir Stojković je, vidno iznerviran načinom na koji su “crveno-bijeli” izjednačili, odmah poslije utakmice istakao da će se “sutra odreći srpskog pasoša”, jer ne može da vjeruje da je sudijska ekipa na čelu sa Danilom Grujićem priznala Zvezdi pogodak.
(Blic)
