Povodom 125 godina od rođenja srpskog nobelovca Ive Andrića, izdavačko preduzeće Prosveta, u saradnji sa Zadužbinom “Ivo Andrić”, koja je priređivač, objavilo je knjigu široj javnosti do sada nepoznatih Andrićevih eseja i zapažanja “O stranim piscima”.
Izdvojeni eseji i kritike u toj knjizi ukazuju na jednog manje poznatog Andrića koji je, ispitujući pojedine autore književnih pojava, pažljivo istraživao i književnu i biografsku građu i skrupulozno joj pristupao, ističu iz Prosvete.
Osim poznatijih radova o Petrarki i Lauri, Hajneu, Mickijeviču, Strindbergu, Vitmenu, Gorkom, umjetničke proze o Bajronu, publicističkih tekstova o fašizmu u Italiji i piscima koji su u to vrijeme djelovali, u knjizi se pojavljuje gotovo nepoznat kraći tekst o Tomasu Manu “Јugoslovenske njive” (1925), zatim nepoznat tekst iz 1951. godine, “Dvestota godišnjica Velike enciklopedije” – o djelovanju francuskih enciklopedista Voltera, Didroa, Rusoa i drugih, kao i nepoznat rad o Viktoru Igou.
Tekstovi uvršteni u ovu knjigu su rijetko objavljivani, kaže direktor Prosvete Dragan Milenković.
“Pojedini eseji toliko su svježi, kao da ih je (tada) mladi Andrić napisao protekle noći i odnio u uredništvo časopisa u kome su prvi put objavljeni. Da su samo tekstovi ‘Legenda o Lauri i Petrarki’ i ‘Bajron u Sintri’ među koricama ove knjige, ona bi bila praznik za čitaoce u Srbiji. Ali, tu su i redovi o Tomasu Manu, Maksimu Gorkom, a za pisca ovog pogovora i možda najprijatnije iznenađenje, tekst o Andrićevom susretu sa Lazom Lazarevićem u spomen kući čuvenog kineskog pisca Lu Sina u Pekingu”, napisao je Milenković.
On je u pogovoru knjige istakao da to izdanje, objavljeno na 125. godišnjicu Andrićevog rođenja, “velika čast i nevjerovatno topla i snažna podrška njihovoj izdavačkoj kući”.
Kvalitetu knjige sigurno doprinosi iscrpan i znalački predgovor jednog od najboljih poznavalaca Ive Andrića, pokojnog profesora Radovana Vučkovića.
U knjizi prvi put se, sakupljeni među koricama jedne knjige, pojavljuju piščevi eseji, fragmenti iz meditativne, dnevničke proze i rukopisne zaostavštine, u kojima Andrić promišlja teme, ideje i probleme vezane sa strane autore i različite kulture.
– Organizovana na ovaj način, knjiga “O stranim piscima”, iako donosi publikovane tekstove, predstavlja, u svojoj cjelovitosi, novinu u recepciji Andrićeve esejističke proze – ističe Milenković.
Pred čitaocima je nov, svež i podsticajan rukopis kroz koji se vidi kako se Andrićev književni i čitalački ukus razvijao kroz vrijeme.
– S posljednjom stranicom ove knjige, čitalac će sigurno moći da kaže da bolje razumije Andrićev pogled na književnost, istoriju, na pitanje književnih uzora i uticaja – zaključio je Milenković, prenjele su agencije.
