Srpska pravoslavna crkva, kao i Hrišćani širom svijeta, danas obilježavaju Vaskrsenje Isusa Hrista, praznik koji simbolizuje pobjedu života nad smrću. Najveći hrišćanski praznik, pravoslavni i katolički vjernici ove godine slave istog dana. Svim vjernicima ekipa Uno radija i portala upućuje iskrene čestitke!
Vaskrs je najveći hrišćanski praznik jer suština hrišćanskog učenja označava Hristovo vaskrsnuće iz mrtvih, kao pobjedu vjere i života nad smrću.
Po crkvenom učenju, Isus je raspet u petak, subotu je preležao u grobu, u Josifovom vrtu, a u nedjelju zorom, osjetio se snažan zemljotres i anđeo Božji sletio je na grob. Stražari koji su čuvali grob, u strahu su popadali kao mrtvi, a Isus je vaskrsao.
Na Uskrs je, po vjerovanju, prvo Marija Magdalena srela Hrista, a potom se on ukazao i svojim učenicima. Samo učenik Toma, koji je bio odsutan, nije odmah povjerovao da je Hristos uskrsnuo, pa je morao lično da se uvjeri. Otuda u narodu uzrečica: “Nevjerni Toma”.
Suštinu i načelo hrišćanske vjere objasnio je Sveti apostol Pavle, čija je propoved osnažila i usmjerila novozavetnu vjeru.
U pravoslavnim hrišćanskim crkvama se na Vaskrs otvaraju Carske dveri na oltaru, čime se simbolično ukazuje da je Isus svojim vaskresenjem pobijedio tamu i smrt i otvorio rajska vrata i put spasenja čitavom ljudskom rodu.
Prema jevanđeljima, događaj se zbio na grobu Hristovom, a radosnu vijest je ženama mironosicama, “Mariji Magdaleni i drugoj Mariji”, saopštio arhangel Gavrilo.
“A lice njegovo bijaše kao munja i odjelo njegovo kao snijeg”, zapisao je jevanđelist Matej opisujući arhangela Gavrila koji sjedi na “grobnom kamenu” i pokazuje prstom na prazan grob.
“Ne bojte se vi, jer znam da Isusa raspetoga tražite. Nije ovde, jer ustade kao što je kazao”, zapisano je u Jevanđelju po Mateju, a slično i u drugim jevanđeljima, koja se završavaju porukama nove vjere čiju propoved nastavljaju Hristovi apostoli.
Prema odlukama Nikejskog sabora (325. godine), koje do danas poštuju sve pravoslavne crkve, Vaskrs treba slaviti u prvu nedjelju punog mjeseca poslije proljećne ravnodnevice, ali obavezno poslije jevrejske Pashe.
Prema hrišćanskom predanju, Isus je umro u dane Pashe pa se u nekim jezicima ovaj naziv zadržao i za praznik njegovog vaskrsenja. Poznato je takođe da su rođenje Isusa Hrista, njegovo stradanje i vaskresnje najavili starozavetni proroci koji će, kako propovijeda hrišćanstvo, opet doći da najave njegov drugi dolazak među ljude.
U knjizi Otkrivenja Jovanovog, kojom se završava Novi zavjet, ti proroci su Ilija i Enok i njihov ponovni dolazak među ljude i stradanje treba da najavi novi dolazak Hristov, kome se nadaju hrišćani.
Simbol obnavljanja prirode i života
Vaskrs je, dakle, pokretan praznik, koji se određuje prema prirodnom kalendaru i uvijek se vezuje za nedjelju sa odstupanjem od 35 dana – od 4. aprila do 8. maja.
Vaskršnje slavlje je za vjernike kraj Velikog posta, a prvi mrsni zalogaji su vaskršnja jaja koja, se prema drevnom običaju, farbaju u crveno kao simbol prolivene krvi Hristove.
Prema predanju, prva jaja je caru Tiberiju poklonila Marija Magdalena, koja je u Rim došla sa porukom o vaskrsenju.
Jaje je simbol obnavljanja prirode i života i kao što badnjak goreći na ognjištu daje posebnu čar božićnoj noći, tako isto vaskršnje crveno jaje znači radost i za one koji ga daju i za one koji ga primaju.
Vjernici, po ustaljenoj tradiciji, vaskršnja jaja boje na Veliki petak, kada se, inače, ništa drugo ne radi, već su naše misli upućene na događaj Hristovog nevinog stradanja i poniženja, od ljudi, na Golgoti i Jerusalimu.
Prvo obojeno jaje, ostavlja se na stranu do idućeg Vaskrsa i zove “čuvarkuća”.
Na pravoslavnim vaskršnjim ikonama i freskama slika se arhangel Gavrilo na grobnom kamenu, a najljepša predstava sačuvana je u manastiru Mileševi kraj Prijepolja, zadužbini srpskog kralja Vladislava iz 1234. godine, koja je proglašena za sliku prethodnog milenijuma.
Vaskrs hrišćani slave tri dana, pa su u kalendaru SPC crvenim slovom obilježeni Vaskršnji ponedeljak i Vaskršnji utorak.
U SPC pravoslavni vjernici razmjenjuju pozdrave – Hristos vaskrse! Vaistinu vaskrse!
U hramu Hristovog Groba u Jerusalimu upaljen je Blagodatni oganj, koji je patrijarh Jerusalimski Teofil Treći predao okupljenima u hramu.
Svake godine na Veliku subotu u Jerusalimu se pali nestvoreni oganj, kao čudo Božije, u Crkvi Hristovog Groba, a uz posebni ritual, pravoslavni partijarh jerusalimski ga dijeli vjernicima okupljenim u kripti crkve.
Papa Franjo predvodio je noćnu povorku Puta suza oko rimskoga Koloseuma na kojoj je poručio da su smrt migranata, ratovi i skandali u Katoličkoj crkvi sramotna su djela čovječanstva koja Isus Hrist treba da oprosti.
Tim viševijekovnim obredom obilježava se put kojim je, po vjerovanju katolika Isus na Veliki petak prošao ka mjestu raspeća.
Patrijarh moskovski i cijele Rusije Kiril služio je ponoćnu liturgiju u Hramu Hrista Spasitelja.
Neka sa ovim praznikom Vaskrsa vaskrsne i Srbija, i vasceli srpski rod, poručio je patrijarh Irinej i od Boga poželio da ljudi koji vode i čuvaju državu budu nadahnuti duhom Vaskrsenja i duhom vjere u pobjedu dobra nad zlom.
“Vaskrsli Gospod, Pobeditelj smrti i Životodavac, daruje svako dobro a ovome narodu, što će reći svemu rodu hrišćanskom i pravoslavnom, i svim ljudima dobre volje, da bi svi zajedno predokusili radost budućeg veka, radost vaskrsenja i večnoga života”, naveo je patrijarh u Vaskršnoj poslanici. (RTS, B92, agencije)
