Pravoslavni vjernici danas slave Veliku subotu, drugi dan od raspeća Isusa Hrista i uoči njegovog vaskrsenja.
Velika subota se praznuje u molitvi, miru i tišini, kao dan žalosti za raspetim Hristom, kada je njegovo tijelo ležalo položeno na grobu.
Veliku subotu još zovu i “zavalita subota” ili “dugačka subota”, da bi se opomenulo na duge Hristove muke na raspeću.
Hrišćani vjeruju da je na ovaj dan Hristovo tijelo boravilo na grobu, dok je njegov duh bio Adu. U isto vrijeme, Isus je na prestolu bio sa Ocem i Duhom, zato što je On sveprisutni Bog, neodvojiv od druga dva lica Svete Trojice.
Vjeruje se da je tada Gospod duše pravednika iz Ada uveo u rajska naselja, a ikona na kojoj je prikazan Hristos kako za ruku drži Adama i Evu, dok su mu pod stopalima razbijena vrata ada, prikazuje taj događaj.
Takođe, postoji vjerovanje da na Veliku subotu treba uraditi sve poslove i pripreme za doček velikog praznika. Čisti se i rasprema kuća, priprema hrana, garderoba, farbaju jaja proke izlaska sunca. U nekim krajevima se mijesi specijalna vrsta hljeba sa bosiljkom, kao i manji kolači.
Na veliku subotu se ne radi u polju i žene ne rade ručne radove. Vjeruje se i da bi na Veliku subotu trebalo da se učini kakvo dobro ili milosrdno djelo da bi “nekome krenulo”.
Na ovaj posljednji dan Nedjelje stradanja i smrti vjernici cjelivaju plaštanicu na Hristovom grobu, koja se na Veliki petak svečano iznosi pred pravoslavne oltare i krajem dana u subotu, pred slavlje Vaskrsenja, uz poseban ritual ophoda oko crkve unosi u oltar.
Ponoćnom Vaskršnjom liturgijom završavaju se dani žalosti i počinje praznik Vaskrsenja. Sveštenici u pravoslavnim hramovima se u znak vaskršnje radosti i pobjede nad smrću presvlače u svete odežde i u osvjetljenoj crkvi čitaju Jevanđelje o radosnoj vijesti anđela.
Takođe, vjernici koji idu na ponoćnu liturgiju mogu da obuku svjetliju odjeću, jer time nagovještavaju prekid žalosti i Hristovo vaskrsenje. Početak vaskršnjeg slavlja oglašava se zvonima na pravoslavnim hramovima koja prvi put zvone poslije dana žalosti kada se, umesto liturgija, služe carski časovi, a bogosluženja najavljuju drvenim klepalima.
Vjernici u hramovima odgovaraju molitvom na horsko pojanje anđela i sa upaljenim voštanicama iščekuje Vaskrsenje, najradosniji praznik pobjede života nad smrću, na kome se temelji hrišćanska vjera. Zajednička molitva na Veliku subotu poštuje se u svim pravoslavnim hramovima, a u Jerusalimu se sva događanja vezuju za crkvu Groba Hristovog, gdje vjernici svake godine na Veliku subotu prisustvuju čudotvornoj pojavi “blagodatnog ognja”.
Izvor:GLAS SRPSKE
